Irmon Kabuverdianus, Nu Uza Y Divulga Alfabétu Kabuverdianu Ofísial(AK, ex-ALUPEC)

Friday, August 15, 2008

Un “Coup De Foudre” Pa Literatura Kabuverdianu



Agnelo A. Montrond

BROCKTON, USA: É ku spontaniedadi y amor sima un “coup de foudre”; sima un “love at first sight”; sima un “amor à primeira vista” pa literatura kabuverdianu, ki dja podu altu; más altu ki própi vulkon di Fogu, ki N abrasa es kauza justa y N ta da nha mudéstu kontributu, y oji, ku es textu li. Di es viaji, N ka sa ta fala nén di pruméru livru di Moisés, nén di últimas pájinas di Apokalípsi di José A. Lopes, má N sa ta rifiri a kel tardinha di txuba di literatura di onti dia 5 di Agostu di 2008, na kel aprizentason di más un trabadju di algen ki ten stadu ta faze un ixsilenti trabadju pa literatura kabuverdianu. Algen ki é un di kes figura di proa na nos literatura. Algen ki pensa, xinti, inspira, y panha Kriolu y el po-l na livru. Algen ki panha Kriolu y el po-l na móntra di biblioteka. Algen ki panha Kriolu y el bisti-l fatu ku gravata di puéta, ki finka pé na txon di kes nos dés ilhas y reivindika nos identidadi. Es puéta ki tanbe é pintor y un artista multifasetadu é Daniel Euricles Rodrigues Spínola, más konxedu pa Dany Spinola, ki nasi na Rubera da Barka, konselhu y fregezia di Santa Katarina, na ilha di Santiagu. El faze kursu di Língua y Literatura Portuges na Skóla di Formason di Profesoris di Insinu Sekundáriu na Praia, y dipôs el faze se Lisensiatura na Língua y Kultura Portugês na Fakuldadi di Létras di Universidadi di Lisboa.

Dany é un kabuverdianu sínplis, má ki ta ingrandese-nu nos tudu ku se sinplisidadi di algen ki ta enkara kultura, literatura, y arti en jeral komu un xpasu kada bês más grandi y abranjenti na nos bida. Keli ta konfirma faktu ki Kabu Verdi sta na se muméntu altu na produson di óbras literáriu. Dany é puéta ki é kapas di fazi mundu entra na Kabu Verdi pa porton di nos ilha, bunbu-l y lebal-l ti kaza di puéta nos amigu y kuléga di kavalgadas na Liseu Domingos Ramos, Vadinhu Velhinho, ki di sertéza ta tranka-l dentu kaza y konbersa ku el sen rafodju, sobri nos identidadi, nos puétas, nos literatura, nos lingua, nos prugrésu, y nos morabéza. Y óras ki N ta limia nomi di Vadinhu, N ka podi fika sen rifiri a puéta Filinto Elisio Correia e Silva, autor di “Do Lado De Cá Da Rosa” y di más obras di vultu na literatura kabuverdianu, y nen N ka podi omiti nomis di más kulégas di kel famozu grupu “Os Cardeais” ki nu tinha na Sal na anus 90: Jaime Schofield di ASA y ki oji é advogadu; nha parenti y amigu ki N ta txomaba di “nha primu” Hugo Rodrigues ki na altura ta trabadjaba na South African Airways, y Eng. Alberto Magno Gomes di ASA, kunpanheru Betinhu, di óras sértu y dizinsértu, di luta y labuta, na aeroportu y na Ferradura.

Si Vadinhu segredaba ku Mundu el ta flaba el ma Dany Spinola ta skrebi ku ténpra. El ta flaba el ma kume djagasida insós y sen modju podi ser más duru ki ratxa pédra laxidu. Y el ta flaba El dentu di se orédja ma un textu sen modju é mesmu kuza. Ma ku modju kuzas dja é otu.

Sima ki Dany Spinola obi kel segredu fiktísiu di puéta ku Mundu, el skrebi sénpri ku modju. Y é pur isu ki se skrita é sabi. Gentis, skrebi ben y kurretamenti é un kuza. Má skrebi ku ténpra y modju é otu kuza. Nha amigu José A. Lopes, menbru di asosiasãu di skritoris kabuverdianu, komu aprezentador na kel noti, papia di kes ténpra y modju ki Dany poi na se sugundu romansi: Os Avatares das Ilhas. Kel livru ten 300 pájinas y el sta divididu en 3 partis sima José A. Lopes enfatiza na se aprezentason.

Kel livru la é própi sabi pa lé. É un frutu maduru ki árvori di literatura kabuverdianu mudérnu pari. Es frutu é xeiu di arti, el ten sabor di kriatividadi y di imajinason, y el ten perfumi di nos identidadi. Sabedoria popular ta fla na Kriolu: “Kuza sabi ta kaba faxi. E ta kumedu divagar”. Pur isu, nu ta rikumenda tudu algen pa adkiri un izenplar y le-l divagar, sen presa.

Si algen pergunta Dany modi ki ta skrebedu un romansi, ó modi ki el ta inspira pa skrebe puezias, N sabi ma se rispósta ta ser ó un livru ó un puezia riba di kes ki dja-l tene publikadu sima: “Lágrimas de Bronze”, ficção, EA, Praia – 1991 (3ª edição – 2006); “Na Kantar di Sol”, poesia, EA, Praia – 1991; “Adon y Eva”, poemas, ICLD, Praia – 1999; “Infinito Delírio”, poemas, IBNL, Praia – 2002; “Evocações”, ensaios, IBNL, Praia – 2004; “Vagens de Sol”, poemas, IBNL – 2005; “Lagoa Gemia”, contos em crioulo, Spleen-edições

Ser xkritor oji, na es mundu di informason, teknolojia é mutu más fásil ki na kel ténpu ki péna ki éra kanéta. Y nu sta orgulhozu di tudu kes bons izénplus di exkritoris di vultu ki dja poi Kabu Verdi la riba. Exkritor Dany Spinola é un di kes. Y já ki dja el abituanu ku óbras tenpradu y ku modju, N ta spéra ma se izénplu ta sigidu …

Agnelo A. Montrond

2 comments:

Anonymous said...

Agnelo A. Montrond,un intelktualdi proa li na Merka,prufissor di Universidadi,Homi di Kultura ku txeu prufundidadi na kultura kulta y ku sensibilidadi pa rikonhesi importansia di kulturas ki ta fladu inkulta,fra nes noti ma Dany Spinula,nos pueta di noiti,ta skrebi ku tempra.El fral tam sabi ki txeu ni nos ki sta la komesa ta saliva.Montrond du kre fra nho,ma nho tambem nho ka fika pa tras.Dja du obi ma nho teni Livru ta sai ja.Du ka sta pode speral.Du sta Ku nho.

marciano moreira said...

Pa kes ki ta fla ma so Kabuverdianus ki KA ta dumina purtuges ki kre ofisializason di nos lingua maternu, N ta konselha-s pa le es obra literariu, na purtuges i ku altu kualidadi! Tantu mas ki alguns des ten diskaramentu di afirma es kasi na purtuges mariadu i xeiu di erus ortografiku. N ta fika ta kumenta ku nhas boton: es sa fla ma es kre kontinua ta ser palhasu; Dios nhu perdua-s, nen es ka sabe ma es ta skrebe purtuges mariadu i ku erus ortografiku. Makabru disisu – ta difende kontinua ta ser alvu di txakota... Di pasaji, Dany, un lisensiadu na lingua, ten stadu ta uza ALUPEC pa skrebe ses livru na nos lingua maternu.